Uit Brussel ontving ik een officieel schrijven van het Koninklijk Paleis, herkenbaar aan de paarse kroon en het opschrift “Koninklijk Paleis” – symbolen van koninklijke waardigheid en traditie. De brief vormde een hoffelijk antwoord op mijn verzoek aan Zijne Majesteit Koning Filip van België. In mijn schrijven had ik de koning verzocht om de eer te mogen hebben persoonlijk een exemplaar te overhandigen van het eerder dit jaar verschenen boek over de Twentse humanist Jacobus Middendorp.
Een grensoverschrijdend denker
Mijn verzoek vond zijn oorsprong in meerdere overwegingen. Middendorp was een intellectueel van formaat, wiens betekenis naar mijn overtuiging verder reikt dan de Nederlandse landsgrenzen. Hij werd geboren in Fleringen, destijds onderdeel van de Habsburgse Nederlanden, met Nederlandse en Belgische gebieden. Bovendien bevat het boek illustraties afkomstig uit enkele Belgische instellingen, waaronder het Bisschoppelijk Seminarie te Gent en de Universiteitsbibliotheek Gent.
Een hartelijke reactie uit Brussel
De reactie uit Brussel was buitengewoon attent en getuigde van oprechte waardering. De Secretaris-generaal van het Huis van Zijne Majesteit de Koning schreef mij onder meer het volgende:
“De Vorst heeft mij opgedragen u van harte te danken voor uw vriendelijke gebaar om Hem een exemplaar van het boek gewijd aan Jacob Middendorp aan te bieden, een vooraanstaand historisch figuur...”
Een pionier van de wetenschapsgeschiedenis
Met recht mag Jacobus Middendorp als een vooraanstaand figuur worden beschouwd. Hij behoort tot de vroegste geschiedschrijvers van de Europese wetenschapsgeschiedenis. Waar zijn tijdgenoten vooral koningen, veldslagen en machthebbers bezongen, richtte Middendorp zijn blik op kennis, universiteiten en onderwijs als de ware pijlers van de beschaving. Zijn werk werd reeds in de zestiende eeuw met bewondering gelezen. Zelfs de Italiaanse kardinaal Urbanus VII, later kortstondig paus, sprak publiekelijk zijn lof uit over Middendorps invloedrijke boek 'De celebrioribus universi terrarum orbis academiis libri duo'.
Lovende ontvangst
Over de tweetalige uitgave 'Jacobus Middendorp – Twentse Pionier WetenschapsGeschiedenis / Pionier der WissenschaftsGeschichte aus Twente Niederlande', uitgegeven door de Stichting Heemkunde Tubbergen, sprak historicus Cor Trompetter – bekend van zijn standaardwerk 'De geschiedenis van Twente' – lovende woorden. Hij schreef:
“Mooi uitgegeven biografie van Jacobus Middendorp geeft een Overijssels academicus een gezicht.”
De uitgave onderscheidt zich niet alleen door haar historische diepgang en rijke beeldmateriaal, maar ook door haar brede verspreiding. Inmiddels heeft het boek zijn weg gevonden naar tal van vooraanstaande bibliotheken in binnen- en buitenland. Zo krijgt Middendorps gedachtegoed niet enkel lokaal, maar ook internationaal de erkenning die het verdient – en blijft het bewaard voor toekomstige generaties.
Een symbolisch gebaar
Ofschoon de eerste exemplaren aangeboden zijn aan Andries Heidema, Commissaris van de Koning in Overijssel, Carl Ferdinand Fürst zu Bentheim und Steinfurt en burgemeester Anko Postma van Tubbergen, had ik met genoegen ook Zijne Majesteit Koning Filip persoonlijk een exemplaar willen overhandigen – als symbolisch gebaar van gedeeld cultureel en intellectueel erfgoed. Een ontmoeting met de Belgische koning zou voor mij een bijzonder eerbetoon zijn geweest: aan de historische verbondenheid tussen onze landen, en aan de geest van academische samenwerking die Middendorp zo treffend belichaamde.
Een koninklijk slotakkoord
In de brief, die namens de koning is verstuurd, deelde men mee dat het gezien de vele verzoeken en officiële verplichtingen niet gebruikelijk is dat de koning persoonlijk geschenken in ontvangst neemt – hoe bijzonder die ook mogen zijn. Een begrijpelijk en waardig standpunt. Desalniettemin heb ik met genoegen een exemplaar van het boek aan Zijne Majesteit toegezonden, in de hoop dat het mag bijdragen aan de hernieuwde waardering voor een denker wiens werk grenzen overstijgt – geografisch, historisch én intellectueel.
Martin Paus
